Böbrek Kanseri (Renal Hücreli Kanser)

Böbrek Kanseri (Renal Hücreli Kanser)

Renal Hücreli Kanser Nedir?

Renal hücreli kanser (RCC), böbreklerdeki renal hücrelerden gelişen ve en yaygın böbrek kanseri türüdür. Renal hücreli kanser, böbreklerde bulunan tübüllerdeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu ortaya çıkar. Bu kanser türü, genellikle 60 yaş ve üzeri bireylerde görülür ve erkeklerde kadınlara oranla daha yaygındır. RCC, çoğunlukla tek böbrekte başlasa da, bazen her iki böbrekte de gelişebilir ve zamanla lenf bezleri, akciğerler veya kemikler gibi uzak organlara yayılabilir.

Renal Hücreli Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Renal hücreli kanserin gelişiminde etkili olabilecek bazı risk faktörleri şunlardır:

📌Sigara İçmek: Sigara içmek, renal hücreli kanser riskini artıran en önemli faktörlerden biridir.

📌Obezite: Aşırı kilolu olmak, böbrek kanseri riskini artırabilir. Obezite, hormon düzeylerini ve böbrek fonksiyonlarını etkileyerek kansere neden olabilir.

📌Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Yüksek kan basıncı, renal hücreli kanser riskini artırabilir.

📌Ailede Kanser Öyküsü: Ailede böbrek kanseri öyküsü olan kişilerde daha yüksek risk bulunmaktadır.

📌Genetik Faktörler: Von Hippel-Lindau hastalığı gibi bazı genetik hastalıklar, RCC için önemli risk faktörleridir.

📌Böbrek Hastalıkları: Kronik böbrek hastalığı olan bireylerde böbrek kanseri gelişme olasılığı daha yüksektir.

📌Çevresel Faktörler: Bazı kimyasal maddelere (örneğin, asbest ve bazı pestisitler) maruz kalmak da böbrek kanseri riskini artırabilir.

📌Yaş ve Cinsiyet: 60 yaş ve üzeri bireylerde daha yaygındır ve erkeklerde kadınlara kıyasla daha sık görülür.

Renal Hücreli Kanserinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Renal hücreli kanseri önlemek veya riskini azaltmak için şu önlemler alınabilir:

✅Sigara Kullanımını Bırakmak: Sigara içmenin kanserle olan ilişkisi bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Sigara içmekten kaçınılması, böbrek kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilir.

✅Sağlıklı Kiloyu Korumak: Obeziteyi önlemek ve sağlıklı bir kiloyu korumak, böbrek kanseri riskini azaltabilir. Düzenli egzersiz ve dengeli bir diyet ile kilo kontrolü sağlanabilir.

✅Yüksek Tansiyonun Kontrol Altına Alınması: Yüksek tansiyonun tedavi edilmesi, böbrek kanseri riskini azaltabilir. Düzenli doktor kontrolleri ve hipertansiyon tedavisi önemlidir.

✅Dengeli Beslenme: Meyve, sebze ve lif açısından zengin bir diyet, kanser riskini azaltabilir.

✅Kimyasal Maddelerden Kaçınmak: Zararlı kimyasal maddelere maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Çalışma ortamında veya günlük yaşamda kimyasal maddelere karşı koruyucu önlemler alınmalıdır.

✅Böbrek Sağlığına Dikkat Etmek: Böbrek sağlığını korumak, düzenli egzersiz yapmak ve yeterli miktarda su içmek, böbreklerin sağlıklı çalışmasını destekler.

Renal Hücreli Kanserinin Evrelemesi Nasıl Yapılır?

Renal hücreli kanserin evrelemesi, kanserin yayılma derecesini belirlemek için kullanılır. Evreleme, genellikle TNM sistemi kullanılarak yapılır:

➤ T (Tumor): Kanserin tümördeki büyüklüğü ve yerleşimi.

• • 🔸T1: Tümör küçük, sadece böbrekte.

  • 🔸T2: Tümör böbreğin dışına çıkmamış, ancak daha büyüktür.

  • 🔸T3: Kanser böbrek dışına yayılmış olabilir, ancak uzak organlara yayılmamıştır.

  • 🔸T4: Kanser, çevre organlara yayılmıştır.

➤ N (Node): Lenf bezlerine yayılım.

• • 🔸N0: Lenf bezlerine yayılma yok.

  • 🔸N1: Lenf bezlerine yayılma var.

➤ M (Metastasis): Kanserin uzak organlara yayılımı.

• • 🔸M0: Uzak organlara yayılma yok.

  • 🔸M1: Uzak organlara (akciğer, karaciğer, kemikler vb.) yayılma var.

Evre 1-4 arasında değişen bir sıralama vardır ve kanserin yayılma derecesine göre tedavi planı belirlenir.

Renal Hücreli Kanserinin Evrelerine Göre Tedavisi Nasıl Yapılır?

Renal hücreli kanserin tedavisi, kanserin evresine göre değişir:

• Evre 1: Kanser yalnızca böbrekte sınırlıdır ve genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilir. Nephrektomi (böbreğin çıkarılması) genellikle tercih edilen tedavi yöntemidir.

• Evre 2-3: Kanser böbreğin dışına yayılmıştır ancak uzak organlara henüz sıçramamıştır. Cerrahi tedavi (nephrektomi) genellikle yapılır ve ardından radyoterapi veya kemoterapi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.

• Evre 4: Kanser, uzak organlara yayılmıştır. Bu durumda, cerrahi müdahale, radyoterapi ve sistemik tedavi kombinasyonları kullanılabilir. İmmünoterapiler ve hedefe yönelik tedaviler (targeted therapies) bu evrede sıklıkla kullanılır.

Renal Hücreli Kanserinin Güncel Sistemik Tedavileri Nelerdir?

➥ İmmünoterapi Temelli Kombinasyonlar (1. Basamak)

🔷İmmünoterapi + İmmünoterapi Kombinasyonu

• Nivolumab + Ipilimumab

  • Clear cell RCC, intermediate veya poor risk hastalar için FDA onaylıdır

  • CheckMate 214 çalışmasında sağkalım avantajı gösterilmiştir

  • Daha az yan etki profili ve kalıcı yanıt oranları yüksektir

🔷İmmünoterapi + TKI Kombinasyonları

• Nivolumab + Cabozantinib

  • Intermediate/poor risk hastalar için önerilir

  • CheckMate 9ER çalışmasında PFS ve OS avantajı

• Pembrolizumab + Axitinib

  • Tüm risk gruplarında önerilebilir

  • KEYNOTE-426 çalışmasında iyi sonuçlar vermiştir

• Avelumab + Axitinib (daha az tercih edilmeye başlanmıştır)

➥ Tirozin Kinaz İnhibitörleri (TKI Monoterapileri)

Daha az immün toleransı olan veya immünoterapiye uygun olmayan hastalarda:

• Sunitinib

• Pazopanib

• Cabozantinib

• Tivozanib 

• Bu ajanlar VEGF reseptörlerini hedef alarak tümör anjiyogenezini baskılar.

➥ 2. ve 3. Basamak Tedaviler

• Daha önce TKI alan hastalarda:

  • Nivolumab (monoterapi – CheckMate 025)

  • Cabozantinib (MET, AXL, VEGFR inhibitörü)

  • Lenvatinib + Everolimus (kombinasyon; daha önce tedavi almış hastalarda)

  • Tivozanib (geç basamaklarda FDA onayı aldı – 2021)

➥ Non-Clear Cell RCC’de Tedavi (Papiller, Kromofob vs.)

• Standart tedaviler daha az net olmakla birlikte:

  • TKI’lar (sunitinib, cabozantinib) sıklıkla kullanılır

  • MET inhibitörleri (örneğin: savolitinib) papiller tip 1 RCC için araştırılmaktadır

  • İmmünoterapi ± TKI kombinasyonları bazı olgularda tercih edilebilir

➥ Deneysel ve Genetik Temelli Tedaviler

• HIF-2α inhibitörleri (Belzutifan – VHL mutasyonu olan hastalarda FDA onayı aldı)

• mTOR inhibitörleri (Everolimus) – daha çok geç basamakta

• PARP inhibitörleri – nadiren, özellikle DNA tamir bozukluğu olan hastalarda araştırılıyor

Tedavi Seçimini Etkileyen Faktörler:

• IMDC risk sınıflaması (favorable / intermediate / poor risk)

• Tümörün histolojik alt tipi (clear cell vs non-clear cell)

• PD-L1 ekspresyonu (rutin olarak yönlendirici değil ama yardımcı)

• Hastanın performans durumu ve komorbiditeleri

• Daha önceki tedavilere yanıt durumu

Böbrek Kanseri (Renal Hücreli Karsinom) Yaşam Süresi ve Sağkalım Oranları

Böbrek kanserinde yaşam süresi ve sağkalım oranları hastalığın evresine, tümörün biyolojik davranışına, metastaz durumuna ve uygulanan tedavilere göre değişiklik gösterir.

5 Yıllık Sağkalım Oranları (Renal Hücreli Karsinom için)

• Erken evrede (Evre 1-2) yakalanan böbrek kanserlerinde sağkalım oranları oldukça yüksektir.

• Evre 3 hastalarda tedaviyle birlikte uzun yaşam şansı artar.

• Evre 4 (metastatik) böbrek kanserinde sağkalım düşük olmakla birlikte; güncel hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler ile bu oranlar giderek iyileşmektedir.